Ιστορικά Στοιχεία
Η Αγία Παρασκευή βρίσκεται στο 9ο με 10ο χλμ. της Λεωφόρου Μεσογείων, στη Μαραθώνια διαδρομή. Είναι αναπτυγμένη στους δυτικούς πρόποδες του Υμηττού και έχει έκταση περίπου 10 τ.χλμ. Συνορεύει με τους Δήμους Χολαργού - Παπάγου, Χαλανδρίου, Παλλήνης και Παιανίας.
Η περιοχή εκτιμάται ότι κατοικήθηκε από την Αρχαιότητα
Η πρώτη αναφορά στην περιοχή γίνεται στα “Αττικά” του Παυσανία, απ’ όπου μαθαίνουμε πως η περιοχή το Χαλάνδρι μέχρι την Αγία Παρασκευή και την Παιανία αποτελούσε κατά τον 6ο αι. π.Χ. το μεγάλο Δήμο της Φλύας, τόπο εύπορο και μυστηριακό που ανήκε, σύμφωνα με τους ιστορικούς, στην Κεκροπίδα φυλή. Σε αυτό συνηγορούν το πλήθος των ταφικών ευρημάτων κατά μήκος της σημερινής Λεωφόρου Μεσογείων, στην οδό Νικίου καθώς και το εντυπωσιακό ταφικό οικοδόμημα, κτισμένο από πεντελικό μάρμαρο και καμαροσκέπαστο, το οποίο βρέθηκε κοντά στη διασταύρωση των σημερινών οδών Σ. Βενιζέλου & Καμαριωτίσσης και μετατράπηκε σε εκκλησία.
Στην αρχαία Φλύα λατρευόταν ο Ήφαιστος, η Άρτεμις και πολλές θεότητες σχετικές με την βλάστηση και τον κάτω κόσμο. Μετά την Ελευσίνα, η Φλύα αποτελούσε τον κατ’ εξοχήν δήμο των μυστηριακών τελετών. Διέθετε σημαντικό τελεστήριο και γνωρίζουμε ότι μετά την καταστροφή της από τους Πέρσες επισκευάστηκε από το Θεμιστοκλή.
Μεγάλη ακμή γνώρισαν στην Φλύα οι μυστιριακές τελετές της Φρυγικής Μεγάλης Μητέρας που διήρκεσαν μέχρι τον 4ο αιώνα μ.Χ., μάρτυρες των οποίων υπήρξαν οι πολλοί ενεπίγραφοι βωμοί που βρέθηκαν στην περιοχή.
Το Μοναστήρι του Άη-Γιάννη του Κυνηγού
Στους Ρωμαϊκούς χρόνους, ο ποιητής Οβίδιος υμνεί την ομορφιά της βλάστησης και του κλίματος της περιοχής. Στα τελευταία Βυζαντινά χρόνια η ιστορία του τόπου επικεντρώνεται γύρω από τη ζωή του μοναστηριού του Άη-Γιάννη του Κυνηγού ή, αλλιώς, της Μονής των Φιλοσόφων.
Το μοναστήρι αυτό κτίστηκε το 1185 μ.Χ. και ως ο επικρατέστερος ιδρυτής αναφέρεται ο μοναχός Βασίλειος ο Κυνηγός. Επιφανής Ηγούμενος του μοναστηριού υπήρξε ο Νεόφυτος, στον οποίο οφείλεται η κατασκευή του δρόμου που συνέδεε το σημερινό Σταυρό με την Μονή και το λεκανοπέδιο των Αθηνών με την πεδιάδα των Μεσογείων. Μνημείο τεκμήριο για τα παραπάνω αποτελεί το “Κιόνιο” του Νεοφύτου στο μοναστήρι, η επιγραφή του οποίου καλεί το διαβάτη να προσευχηθεί για τη σωτηρία της ψυχής του κτήτορά του.
Επί Τουρκοκρατίας μέρος του μοναστηριού του Άη-Γιάννη του Κυνηγού κατεδαφίστηκε, για να χρησιμοποιηθεί στην οχύρωση της Ακρόπολης των Αθηνών. Εντούτοις, παραμένει ως περίοδος ακμής για το μοναστήρι, το οποίο μάλιστα διατηρεί και δύο μετόχια. Μέχρι τις αρχές του 19ου αιώνα η περιοχή ανήκε στον Τούρκο Χαλήλ-Μπέη, ο οποίος την πούλησε στον κόμη Αντώνιο Μπότσαρη και αυτός, με τη σειρά του, στις 13 Νοεμβρίου 1850 πούλησε ένα μεγάλο μέρος της σε εννέα κατοίκους του Χαλανδρίου. Το πότε, όμως, άρχισε να δημιουργείται ο σημερινός οικισμός παραμένει άγνωστο. Γνωρίζουμε, πάντως, ότι στην αρχή αποτελείτο από τέσσερα χάνια, του Μάρκου, του Μπέλμπα, του Βλάχου και του Σέρτη για την εξυπηρέτηση όσων μετέφεραν προϊόντα από τον Μαραθώνα και τα Μεσόγεια στην Αθήνα και αντίστροφα.
Η Αγία Παρασκευή από τον 20ο αιώνα και αργότερα
Στις αρχές του 20ου αιώνα στο προάστιο υπήρχαν λίγα σπίτια, κυρίως παραθεριστικές επαύλεις και αγροκτήματα με αμπέλια. Το πρώτο σπίτι που κτίστηκε ανήκε στον Παναγιώτη Δάβαρη το 1894 και ο πρώτος που γεννήθηκε στον οικισμό ήταν ο εγγονός του, Γιάννης, το 1910.
Μέχρι τα μέσα του 20ου αιώνα στην περιοχή κατέφευγαν φυματικοί λόγω του υγιεινού κλίματος χάρη στην έλλειψη υγρασίας, νοικιάζοντας ή στήνοντας παράγκες στα κτήματα των τότε κατοίκων. Ως το 1921 η Αγία Παρασκευή ανήκε στο Δήμο Αθηναίων μαζί με το Χαλάνδρι και τους συνοικισμούς Ψυχικού, Χολαργού, Φιλοθέης, Πεντέλης, Νέου Ψυχικού και Βριλησσίων. Όλοι αυτοί αποτέλεσαν το 1925 την κοινότητα Χαλανδρίου και στη συνέχεια αποσπάστηκαν διαδοχικά και σχημάτισαν δικές τους κοινότητες και μετέπειτα Δήμους.
Η Αγία Παρασκευή αναγνωρίστηκε για πρώτη φορά ως κοινότητα το 1929, αλλά καταργήθηκε την ίδια χρονιά και παρέμεινε ως συνοικισμός του Χαλανδρίου μέχρι το 1931, οπότε έγινε οριστικά κοινότητα. Το 1963 η Κοινότητα αναβαθμίστηκε και από τότε μέχρι σήμερα αποτελεί τον Δήμο Αγίας Παρασκευής.
Από το 1948 η Αγία Παρασκευή έπαψε να αποτελεί μόνο παραθεριστικό θέρετρο και μετατράπηκε σε συνοικία με μόνιμους κατοίκους. Το 1960 λειτουργούσαν ήδη δημόσιες υπηρεσίες στο προάστιο. Μάλιστα, το ηλεκτρικό ρεύμα παρασχέθηκε στην ευρύτερη περιοχή Ανατολικής Αττικής από την εταιρία περιχώρων Αγίας Παρασκευής. Η υδροδότηση έγινε αρχικά από το Αδριάνειο υδραγωγείο και αργότερα από την ΟΥΛΕΝ, ενώ το πρώτο τηλέφωνο ήλθε το 1962.
Την περίοδο αυτή ξεκίνησε και η ασφαλτόστρωση των πρώτων δρόμων, καθώς και η διαπλάτυνση της Λεωφόρου Μεσογείων. Την ίδια περίπου εποχή παραχωρήθηκαν 1.000 περίπου στρέμματα για την ανέγερση του ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος» και του Αμερικανικού Κολλεγίου Ελλάδος, ενώ παραχωρήθηκε επίσης ο χώρος για την ανέγερση της Γαλλικής Σχολής και των εγκαταστάσεων του Υπουργείου Γεωργίας.
Την περίοδο της δικτατορίας οικοδομήθηκε επί της Λεωφόρου Μεσογείων το Ραδιομέγαρο της ΕΡΤ.
Η Αγία Παρασκευή μέχρι το 1994 αποτελούσε την έδρα της Νομαρχίας Ανατολικής Αττικής, η οποία το 1995 μεταφέρθηκε στην Παλλήνη και η Αγία Παρασκευή εντάχθηκε στη Νομαρχία Αθηνών ως Ανατολικός Τομέας. Σήμερα μετά την κατάργηση των Νομαρχιών διοικητικά ανήκει στον Βόρειο Τομέα της Περιφέρειας Αττικής.
| Item Title | Απογραφή | Πληθυσμός |
1896
| 1896 | 64 |
1928
| 1928 | 512 |
1940
| 1940 | 3.557 |
1951
| 1951 | 6.977 |
1961
| 1961 | 12.122 |
1971
| 1971 | 18.345 |
1981
| 1981 | 29.259 |
1991
| 1991 | 47.463 |
2000
| 2000 | 56.000 |
2011
| 2011 | 59.704 |
2021
| 2021 | 62.157 |
* Ο πληθυσμός αυτός, όπως καταγράφεται, δεν αντιπροσωπεύει τον πραγματικό αριθμό των κατοίκων της πόλης, αφού κατά τις απογραφές πολλοί μετακινούνται από τις πόλεις όπου διαμένουν στους τόπους καταγωγής τους. Ο πραγματικός πληθυσμός υπολογίζεται στις 80 - 100.000 περίπου
